Obyektlərin İnterneti (Məqalə)

Qulağa xoş gəlir olsa gərək ... Obyektlərin interneti. Adında belə bir sirr daşıyır sanki. Fərqlilik oyandırır, fərqli bir həyəcan yaradır kimi ... 

İnternet qlobal mənada bizim ortaq şəbəkəmiz deyil mi? Yaxşı nədir bu anlayış? 

"Müxtəlif rabitə protokolları sayəsində bir-birləri ilə xəbərləşən və bir-birinə bağlanaraq, məlumat paylaşaraq ağıllı bir şəbəkə meydana gətirmiş cihazlar sistemi olaraq təyin edə bilərik." Qısaca cihazların bir-birləriylə xəbərləşməsi deyə bilərik. Bu mövzuda verdiyim ən təməl nümunələrdən biri: Evinizə çatmadan 15 dq əvvəlində qəhvə aparatınızı qəhvənizi hazırlaması üçün bir istəkdə olmağınız və evə çatdığınızda qəhvənizin hazırlanmış olması ... Bu nümunədə xəbərləşdirdiyiniz cihazlar; mobil telefon və qəhvə maşını. Xəbərləşməyə vasitəçi olan isə internet şəbəkəsi. 

 Nümunədən yola çıxaraq vurğulamaq lazım olsa obyektlərin birdən çox cihazla ünsiyyət içərisində olması gözlənilir. Obyektdən qəsd düşünəbiləcəyiniz hər hansı bir anlayış (tv, soyuducu, kondisioner və s.) Yalnız tək təyin edici ünsür, fərqli cihazlarla qarşılıqlı əlaqə içərisində ola bilməsidir. 

 Tarixi baxımdan baxsaq, 1999-ci ildə şirkətinə RFID texnologiyasını istifadə edərək bir həll çıxarmağı məqsəd qoyan Kevin Ashton, əslində o zamanlarda obyektlərin interneti anlayışından bəhs etmiş oldu. Anlayış olaraq Ashton 'dan duysa da əslində pul əməliyyatları üçün istifadə etdiyimiz ATM Bank' lar çox daha əvvəlki tarixlərdə istifadə edilməyə başlanan nümunə layihələrdir. Bu mövzu ilə əlaqədar daha əhatəli araşdırmalara nəzər salacaq olsaq,

 Forbes Tech 'in uzaqgörənliklərinə görə; 

 - İnsanların 87 faizinin hələ obyektlərin interneti terminindən xəbərləri yoxdur. Bu tanınması Azərbaycanda çox daha az olması qəribə gəlmir bizə.

- 2015 sonuna qədər 4.9 milyard cihazın IoT ilə əlaqəli / interaktiv olması gözlənilir. 2020 sonuna qədər də bu ədədin 50 milyardı keçəcəyi təxmin edilir.

- 2008-ci ildə bəri, dünyada yaşayan insanlardan daha çox bir-biri ilə əlaqəli / interaktiv cihaz var.

-İndi Internetə bağlı geyimlər modası başladı. (Apple watch, samsung gear kimi) 2020-ci ilə qədər 10.2 milyon ağıllı geyimin bazara girməsi gözlənilir.

- Obyektləri təyin etmə və izləməyə istiqamətli data ötürülməsi üçün istifadə edilən RFID (Radio Tezlik Tanıması) etiketlərin bazarı bu gün üçün $ 11.1 milyard. Bunun, 2020-ci ilə qədər $ 21.9 milyarda çıxması gözlənilir.

- 2020-ci ilə qədər, 250 milyon vasitə internetə bağlı olaraq, sürücülərə vasitə içi xidmətlərə istiqamətli bir çox yeni fürsət təqdim edir olacaq. Bununla birlikdə, sürücüsüz avtomobil xidmətlərinin inkişafında da artan əlaqəli vasitələrin təsirini görəcəyik. Googlenin sürücüsüz vasitələri, həftədə təxminən 10.000 mil məsafə gedir.

- M2M (maşınlar arası ünsiyyət) əlaqəli qurğular bu il başında 5 milyard ikən, 2024'ə qədər 27 milyarda çıxacağı təxmin edilir.

Samsung, Google, Apple kimi təşkilatların Obyektlərin İnterneti üçün etdiyi ciddi investisiyalar danılmaz bir gerçəkdir. Sürücüsüz avtomobillər, əməliyyat edən cərrahı robotlar, fabriklərdə istifadə edilən ardıcıl istehsal robotları, geyilə bilinən texnologiyalar və daha bir çox.

 IoT ilə işləri bizlərə nümunə olan gələcək texnologiyanın təqdim edəcəyi imkanları daha funksional edən, bu anlayışı Azərbaycan'da dəstəkləyən, mühəndislik şagirdlərinə tətbiqlər etdirən, müxtəlif təhsillər təşkil fərqindəlik meydana gətirən biri vəya biriləri nə yazıq ki yoxdur. Türkiyədə isə Dəyərli Müəllimimiz Muharrem Taç`a bu işlərinə görə ayrıca minnətdarlığımı bildirirəm.

 Başqa bir yazıda görüşmək diləyiylə... Let`s stay in contact.